Jedno z najcenniejszych darów natury. Źródło pełnowartościowego, łatwo przyswajalnego białka, skarbnica mikroelementów (fosfor, wapń, magnez, żelazo, cynk) i witamin (A, D, z grupy B) i sprzymierzeniec zgrabnej sylwetki (2 średniej wielkości sztuki to tylko 150 kcal). Z wiary w jego życiodajne i oczyszczające właściwości zrodziły się magiczne obrzędy, do dziś kultywowane na polskiej wsi. I tak panna ma zyskać na urodzie, gdy obmyje twarz w wodzie, w której gotowały się jajka na pisanki. A gdy ktoś wrzuci do tej wody czerwoną pisankę, lico panny okryje zniewalający kawalerów rumieniec. Pokruszone skorupki święconego jaja rozsypuje się wokół domu, by kury lepiej się niosły, i zakopuje na roli dla zapewnienia sobie obfitych plonów.
Przyrządzane na wiele sposobów, by wymienić jajko sadzone, na miękko, w koszulce (z lekko ściętym białkiem i płynnym żółtkiem), po wiedeńsku (gotowane przez 3 minuty, a po wyjęciu ze skorupki przełożone do ogrzanej filiżanki z dodatkiem masła i soli) czy jajecznicę, w święta wielkanocne, jak Polska długa i szeroka, raczymy się jajami gotowanymi na twardo. Z dodatkiem soli, faszerowanymi, w sałatkach albo skąpanymi w sosie.
Jak sprawdzić świeżość jaj?
- bardzo świeże, włożone do naczynia z osoloną wodą jaja leżą poziomo na dnie, stare wypływają na powierzchnię. Jaja nieco unoszące się nad dnem nie są wprawdzie pierwszej świeżości, ale do jedzenia się nadają;
- potrząsamy jajem – stare bulgoce;
- gotowane jajo jest świeże, jeśli żółtko znajduje się pośrodku, a pęcherzyk powietrza jest mały, w starym – żółtko umiejscawia się przy skorupce.
Co zrobić, by jaja nie pękały podczas gotowania?
- nakłuwamy szerszy koniec szpilką,wkładamy jajo do zimnej wody i powoli podgrzewamy;
- do wody dodajemy nieco octu;
- nie gotujemy jaj prosto po wyjęciu z lodówki, najlepiej pół godziny potrzymać je w temperaturze pokojowej
Jak gotować pęknięte jajo?
- kładziemy jajo na sicie i przez minutę trzymamy na parze – białko zetnie się z wierzchu i nie wypłynie podczas gotowania.
Jak łatwo obrać ze skorupki ugotowane jajo?
- po ugotowaniu garnek z jajami zalewamy zimną wodą i czekamy, aż ostygną;
- obieramy jaja pod strumieniem zimnej wody.
Jak przyrządzić podstawowe sosy do jaj?
- tatarski: pokrojone w drobną kosteczkę 1 jajo na twardo, 1 konserwowy ogórek, 1 cebulkę, 5 pieczarek z zalewy (inne pikle) mieszamy z sosem z 4 łyżek jogurtu, 2 łyżek majonezu i 2 łyżek śmietany 18 proc.;
- chrzanowy: chrzan ze słoiczka przekładamy na sitko i odcedzamy; 1-2 jajka gotujemy na twardo; białko rozdrabniamy widelcem, żółtko ucieramy z 1 płaską łyżeczką cukru, łączymy z chrzanem i 1 łyżką śmietany 18 proc,
- majonezowy: 1 surowe żółtko rozcieramy z 1 łyżeczką musztardy i, nie przerywając mieszania, wlewamy powoli cienkim strumieniem 1/2 szklanki oliwy z oliwek (składniki powinny mieć jednakową, pokojową temperaturę), doprawiamy cukrem, solą i sokiem z cytryny; na jajko nakładamy kleks z sosu, ozdabiamy czerwonym kawiorem.